Ashleigh Rider bir öğleden sonra şehir evine döndüğünde bir çocuk koruma hizmetleri çalışanının kartvizitinin ön kapısının pervazına sıkışmış olduğunu görünce paniğe kapıldı.
Bunun olabileceğinden korkmuştu ama aynı zamanda alkol, kristal metamfetamin ve uyuşturucu kullandığı için hissettiği suçluluk ve utançtan da bıkmıştı. Yıllarca tedavi görmekten kaçınmıştı, bağımlılığını açığa vurmanın küçük kızının ondan alınması anlamına geleceğinden korkuyordu.
Ont, Kingston'dan 30 yaşındaki Rider, "Doğru seçimler yapmadığımı biliyordum ama çocuğumu kaybetmemek için çaresizdim" diyor. "Uyuşturucu kullanmanın onun benimle olmamasından daha iyi olacağını düşündüm."
Rider gibi anneler genellikle Kingston doktoru Adam Newman'ın "imkansız seçim" olarak adlandırdığı durumla karşı karşıya kalıyor. Madde kullanımı nedeniyle tedaviye başvurmamaları durumunda çocuklarının velayetini kaybedebilirler. Ancak ailelerinin geçimini sağlamak için ihtiyaç duydukları tedaviyi alabilmek için, çoğu tesis ailelerin bir arada kalmasına izin verecek şekilde ayarlanmadığından, çocuklarını haftalarca yalnız bırakmak zorunda kalıyorlar.
Kadın doğum ve bağımlılık tıbbı alanında uzman aile doktoru Newman, "Motivasyonunuz işin içinde olan ve çocuklarına bakan bir anne olmaksa, çocuklarınızı terk etmeniz gerekir" diyor.
Newman ve doktorlar, hemşireler, sosyal hizmet uzmanları ve deneyimli kadınlardan oluşan bir ekip, Kanada'da nadir görülen bir çözüm öneriyor. Kingston'da, madde kullanım bozukluğu olan annelerin, iyileşme sürecinde çocuklarıyla birlikte kalmalarına olanak sağlayacak bir konaklama tesisi inşa etmek istiyorlar. Şu anda kadın ve çocukları barındıran en yakın yatılı rehabilitasyon merkezi, Kingston ekibinin projesinin dayandığı bir model olan Montreal'deki Portage Anne ve Çocuk Programı'dır. Ülkenin diğer bölgelerinde çok az kişi aynı şeyi yapıyor.
Ancak her yıl uyuşturucu bağımlısı kadınlardan doğan Kanadalı bebeklerin sayısının artması, acil bir talebe işaret ediyor. Quebec hariç Kanada Sağlık Bilgi Enstitüsü verilerine göre, 2016-2017 döneminde hastanede neonatal yoksunluk sendromlu 1.846 bebek vardı; bu sayı 2012-2013'teki 1.448'den yüzde 27 artış gösterdi.
Newman'ın açıkladığı gibi, Kingston projesi fikri, ekibinin opioid bağımlısı kadınlardan doğan bebekleri Kingston Genel Hastanesi'nde anneleriyle birlikte tutma çabalarından doğdu. Bebekleri doğumdan hemen sonra gözlem için yenidoğan yoğun bakım ünitesine götürmek yerine, 2013 yılında uygulamaya koydukları "odaya yerleştirme" programı, annelere ve bebeklere kesintisiz bir bağ kurma şansı verildiği için destek sağladı. Anneleri ve bebekleri bir arada tutmak daha iyi sağlık sonuçlarıyla sonuçlandı: Yoksunluk semptomları için ağızdan morfin tedavisine ihtiyaç duyan bebeklerin sayısı önemli ölçüde azaldı ve ortalama hastanede kalış süreleri oldukça kısaydı.
Ancak Newman ve ekibi, bu kadın ve bebeklerin çoğunun taburcu olduktan sonra destekten mahrum kaldığını fark etti.
Newman, anneleri ve çocukları bir arada tutma kavramının duygusallığa dayanmadığını söylüyor. Kadınlar için de faydalı olabileceğini gösteren kanıtlar var. Kendisi, çocuklarından ayrı kalan kadınlar için madde kullanım bozukluğu tedavisinin oldukça başarısız olduğunu söylüyor. "Dikkati dağılmış, kalbi üzgün ve suçlu, çocuğunu özlüyor ve onlarla birlikte olmadığı için kendini kötü hissediyor. Bu işe yaramıyor."
Bu sonbaharda Epidemiyoloji ve Toplum Sağlığı Dergisi'nde yayınlanan Manitoba Üniversitesi'ndeki bir araştırma, çocukları bakıma alındıktan sonra kadınların daha yüksek oranda akıl hastalığı ve madde kullanım bozukluğu tanısı alma eğiliminde olduğunu gösterdi.
Araştırmanın başyazarı Elizabeth Wall-Wieler, kadınların çocuklarına bakamayacak hale gelmeden önce desteklenmesi için daha fazla önleyici tedbire ihtiyaç olduğunu söylüyor. Çocukların bakıma alınmasının gerekli olduğu durumlarda, kadınların velayet hakkını geri almalarını zorlaştırabileceği için ayrılığın sağlık ve refahlarında daha fazla bozulmaya yol açmamasını sağlamak için kadınların yardıma ihtiyacı var.
"Bir çocuğun velayetini kaybetmenin getirdiği çok fazla travma var" diyor.
Rider bunu ilk elden deneyimledi. Çocuk koruma hizmetlerinin 2015 yılında müdahale etmesinden sonra, o zamanlar 6 yaşında olan kızı, Rider'ın babası ve üvey annesinin bakımına verildi. Bu arada Rider, 200 kilometreden daha uzaktaki Whitby, Ontario'daki bir tedavi merkezine gitti.
Çocuğunun adını koluna dövme yaptıran Rider, kızının telefonun diğer ucunda "Seni istiyorum anne" diye hıçkırdığını duymanın acısını anımsıyor. Onu bulup rahatlatmak için hemen tedavi merkezinden kaçma dürtüsüne karşı savaştı. Ancak velayeti geri almak istiyorsa bir ay sürecek programda kalması gerektiğini de biliyordu.
Diğerleri ona ayrılığın en iyisi olduğunu söyledi; Kendine odaklanabilmek için kızından uzaklaşmak için zamana ihtiyacı vardı. Ancak Rider'a göre bu pek doğru gelmiyordu. "Bu olmaz. Ben bir anneyim. Bundan hiçbir zaman kopamam" diyor.
Rider, kızının aile üyelerinin bakımında olduğu için kendini şanslı görüyor. Bağımlılıkla mücadele eden ve güvenecek kimsesi olmayan pek çok annenin olduğunu biliyor. Birkaç ay sonra nihayet velayeti geri aldı ve şu anda olumlu ilerlemeler kaydettiğini söylüyor. Ancak nispeten kısa ayrı kalma sürelerinin bile kalıcı etkileri oldu. Rider, kızının kendisinden ayrılma konusunda hâlâ kaygılı olduğunu söylüyor. Rider, tedavi sırasında kızının yanında kalma seçeneği mevcut olsaydı, çocuk koruma hizmetleri devreye girmeden çok önce yardım arayacağını söylüyor. "Değişiklikleri çok daha erken yapmaya başlayabilirdim."
Her biri en fazla iki çocuğu olan 24 kadını en az altı ay boyunca barındıracak olan önerilen Kingston Kadın ve Çocuklara Yönelik İyileştirme Evi'nin gerçeğe dönüşmesi için kat etmesi gereken uzun bir yol var. Arkasındaki ekip hayırseverlik statüsü arıyor ve Kingston şehir merkezinde bir yer sözü aldılar ancak yine de fon toplamaya ve planlamaya, inşa etmeye ve personele ihtiyacı var.
Newman kesin olanın takımın bunu doldurmakta hiçbir sorun yaşamayacağı olduğunu söylüyor.
"Birisi bunu bir amaç haline getirmeye ve onu ileriye taşımaya karar vermedikçe, ne kadar değerli, yararlı ya da etkili olursa olsun, hatta maliyet açısından verimli olursa olsun, bu gerçekleşmeyecek" diyor.
